‘Biar salah kain, jangan salah mulut’

Amalan dan penghayatan demokrasi di Malaysia boleh dilihat dengan jelas dalam sistem politik, pemerintahan dan pentadbiran negara.

Kebebasan bersuara menjadi ciri utama yang menunjangi proses demokrasi itu sendiri dan ia sering menjadi isu yang dikemundangkan oleh parti politik dan beberapa NGO tertentu.

Sistem perwakilan rakyat di parlimen pada asasnya adalah lambang kebebasan bersuara yang sekali gus melambangkan sistem pemerintahan demokrasi menjadi amalan kita.

Aktiviti berkempen semasa proses piliharaya di mana rakyat bebas bersuara dan mengkritik dasar-dasar kerajaan selagi mana ianya tidak melanggar undang-undang juga merupakan fakta betapa kebebasan bersuara subur di negara ini.

Rakyat tidak pernah disekat daripada mengeluarkan pendapat, pandangan dan kritikan sama ada melalui media elektronik, media media cetak dan media siber (internet). Selagi ianya tidak bertentangan dengan perlembagaan dan undang-undang di negara ini kerajaan sentiasa memberikan ruang secukupnya

Di Malaysia, hak mengenai ‘Kebebasan Hak Asasi’ (Fundamental Liberties) dengan jelasnya terkandung dalam Bahagian II Perlembagaan Persekutuan.Perlembagaa Persekutuan adalah undang-undang tertinggi di negara ini.

Perkara 10 Perlembagaan Persekutuan dengan jelas menyatakan bahawa kebebasan bercakap, berhimpun dan menubuh persatuan merupakan kebebasan asasi yang diberikan kepada setiap warganegara.

Hak-hak tersebut adalah tonggak kepada demokrasi yang diamalkan di Malaysia dan ia juga merupakan perkara-perkara yang terkandung dalam ‘Hak Asasi Manusia Sejagat’ (Universal Human Rights Fundamental Liberties).

Mengenai ‘Kebebasan Bersuara’ (freedom of speech), ianya dinyatakan dengan jelas di dalam Perkara 10 (1) (a) yang menyatakan tiap-tiap warganegara berhak bebas bercakap dan mengeluarkan fikiran.

Namun begitu, setiap sesuatu ada had dan batasannya. Demikianlah juga dengan kebebasan manusia (baca rakyat).

Satu hakikat yang harus diterima dan difahami ialah tiada satu pun di dunia ini yang bersifat mutlak (absolute). Demikianlah halnya dengan kebebasan bersuara yang diberikan oleh Perlembagaan negara di mana ianya mempunyai had-had, kawalan dan sempadan yang tertentu. Ianya boleh diumpamakan suatu ‘kontrek sosial’ bagi menjamin kerukunan, keharmonian dan solidarity serta keselamatan dan kedaulatan negara daripada diganggu-gugat.

Undang-undang memang diperlukan dalam masyarakat yang bertamadun di mana tanpa tertegaknya undang-undang negara akan menuju anarkisme. Umunnya undang-undang diperlukan dalam masyarakat/negara bagi tiga tujuan utama :

· bagi memberi dan mengiktiraf hak-hak individu dan masyarakat;
· bagi melindungi hak-hak tersebut; dan,
· bagi menjamin keselamatan, ketenteraman dan keharmonian masyarakat.



Undang-undang jugalah yang akan menghukum seseorang yang merampas dan mengancam hak-hak individu dan kesejahteranan masyarakat.

Kebebasan bersuara yang diberikan oleh Perlembagan wajar digunakan sebaik mungkin mengikut lunas-lunas dan had-had yang telah ditentukan. Dalam masyarakat majmuk seperti Malaysia ini, kebebasan bersuara sama ada melalui pengucapan/percakapan dan melahirkan buah fikiran melalui media cetak atau elektronik haruslah mengelakkan daripada menyentuh isu-isu sensitif atau perkara-perkara yang boleh menimbulkan salah faham dan ketegangan dalam negara.

Beberapa perkara utama yang harus dikawal oleh warganegara dalam memenuhi konsep kebebasan bersuara di negara ini ialah:

· Isu-Isu Sensitif : Bagi Isu-isu sensitif yang telah ditentukan oleh Perlembagaan dalam pindaan Perlembagaan Persekutuan pada tahun 1971 melalui Akta (Pindaan) Perlembagaan (Akta A30),yang mula berkuatkuasa mulai 10 Mac 1971, menjelaskan sesiapa yang mempermainkan/mempersoalkan isu-isu sensitif maka ia menjadikannya sebagi satu hasutan atau jenayah. Isu-isu sensitif itu ialah seperti hak dan keistemewaan sebagai mana yang telah ditetapkan atau diperlindungkan oleh peruntukan Perlembagaan berkenaan dengan kewarganegaraan, bahasa kebangsaan dan penggunaan bahasa-bahasa lain secara tidak rasmi, berkenana dengan kuota bagi orang melayu dan penduduk bumiputera Sabah dan Sarawak dan juga berkenaan kedaulatan raja-raja.

· Keselamatn Negara: Di bawah Perkara 10(2) mejelaskan demi keselamatan Persekutuan atau mana-mana bahagiannya. Ini bermaksud sesuatu ucapan atau apa-apa bentuk pengaliran fikiran yang boleh menjejaskan keselamatan negara adalah dilarang.

Ketenteraman Awam: Peruntukan Perkara 10(2) juga menyentuh alasan ketenteraman awam seperti mengapi-apikan isu pertkauman adalah terlarang.

Akhlak dan moral: Kebebasan bersuara dalam negara mempunyai tanggungjawab moral di mana ianya mestilah tidak merosakkan akhlak/moral rakyat. Misalnya menulis dan menerbitkan buku-buku, majalah-majalah atau apa-apa kaedah penerbitan yang berunsur lucah.

· Penghinaan terhadap mahkamah.

· Menghina kedudukan raja-raja.

Mempertikai hak-hak keistemewaan yang telah ditentukan oleh perlembagaan.

· Fitnah atau perbuatan mengapi-apikan supaya dilakukan sesuatu kesalahan.

· Menyibarkan berita-berita palsu.

· Menghasut seperti terkandung dalam Akta Asutan 1948 (Semakan 1969) yang meliputi :


(a) mendatangkan perasaan benci, penghinaan atau membangkitkan “perasaan tidak suka” (disaffection) terhadap mana-mana raja atau kerajaan - (“perasaan tidak suka” bermaksud tidak setia, bermusuhan atau berseteru).

(b) Membangkitkan rakyat atau penduduk supaya cuba untuk mengubah apa-apa jua yang tertubuh menurut undang-undang dengan cara yang tidak sah;

(c) Mendatangkan perasaan benci atau penghinaan atau membangkitkan perasaan tidak suka terhadap pentadbiran keadilan dalam Malaysia atau mana-mana negeri;

(d) Menimbulkan perasaan tidak puas hati atau tidak suka di kalangan rakyat Yang di_pertuan Agong atau rakyat raja mana-mana negeri atau di kalngan penduduk Mlaysia;

(e) Mengembangkan perasaan jahat dan permusuhan antara kaum atau golongan penduduk Malaysia; dan,

(af Mempersoalkan apa-apa perkara, hak taraf. Kedudukan, keistemewaan, kedaulatan atau hak kedaulatan yang ditetapkan atau dilindungi oleh peruntrukan undang-undang bahagian 3, Perlembagaan Persekutuan atau Perkara 152, 153 dan 181 Perlembagaan Persekutuan. (Perkara 152 – Bahasa Kebangsaan, Perkara 153 – Kuota untuk orang melayu, 181 – Kedaulatan raja-raja).


Kebebasan bersuara yang diberikan oleh Perlembagaan sewajarnya digunakan dengan baik. Menyalah gunakan kebebasan bersuara atau mana-mana hak asasi sehingga menimbulkan kegelisahan dan ketengangan dalam masyarakat boleh membawa kepada kehancuran negara-bangsa adalah ditegah sama sekali.

Kebebasan menyuarakan pendapat sama ada melalui pengucapan, penulisan dan apa-apa bentuk kaedah komunikasi mestilah berhati-hati dan bertanggungjawab. Kepentingan negara harus diutamakan agar perpaduan, kesejahteraan dan keharmonian yang sudah lama wujud tidak diroboh dan dihancurkan. Semangat mengekalkan perpaduan antara kaum harus disemai dan diperkukuhkan lagi.

Ruang kebebasan bersuara yang diberikan bukalah “lesen” untuk memperkatakan sesuatu tanpa tanggunjawab di sisi undang-undang. Negara sentiasa melihat dan memastikan hak asasi dilaksanakan dengan berpegang kepada konsep ‘hak berserta tanggungjawab’ (rights with responsibility). Jadi apabila kita bercakap tentang hak maka tanggungjawab itu sendiri adalah hak yang perlu dilaksanakan.

Dalam memelihara kedamaian dan keamanan serta kedaulatan negara maka rakyat pelbagai kaum dan amalan agama di negara ini mestilah lebih berhati-hati dalam membincangkan isu-isu yang boleh memarakkan api perkauman seperti soal-soal agama, bahasa, pendidikan, budaya, ekonomi dan elakkan perkara-perkara yang berunsur subversif, menghasut dan menfitnah yang boleh mencetuskan kekacauan dalam masyarakat dan negara.

Perasaan cauvinis mesti dielek dan ditentang. Soal Keselamatn negara tidak boleh dipandang remeh semata-mata kerana ‘kebebasan bersuara’ hingga mengizinkan golongan yang bersifat cauvinis dan pelampau mengambil kesempatan meniupkan api perkauman, fitnah dan hasutan. Rakyat patut menjadikan peristiwa 13 Mei 1969 sebagai ikhtibar dan pengajaran buat selama-lamanya.

Elakan ‘bermain api’ dengan isu-isu sensitif seperti yang telah digariskan oleh Perlembagaan dan Undang-undang yang terdapat di negara kita. Ingatlah ‘kerana pulut santan binasa kerana mulut badan binasa’. Disebabkan kebebasan bersuara yang tiada kawalan, maka negara boleh menuju ke arah kehancuran (anarkisme). Oleh itu berhati-hatilah dalam menggunakan kebebasan bersuara. ‘Biar salah kain, jangan salah mulut’ .